Bạn đã từng trải qua cảm giác này chưa: sáng dậy, nhìn vào danh sách việc cần làm và thấy một việc đã nằm ở đó từ rất lâu rồi. Nó là thứ duy nhất bạn thực sự không muốn đụng tới.
Xem trên youtube (Tải Bản PDF bài viết ở cuối bài viết này):
Đó có thể là việc ôn luyện cho kỳ thi sắp tới, tập thể dục, gọi một cuộc điện thoại khó nhằn, hoặc bắt đầu một dự án bạn đã liên tục trì hoãn từ năm ngoái.
Ngay lập tức, bộ não của bạn bắt đầu màn thương lượng quen thuộc:
Ừm… để sau cũng được.
Mai làm cũng đâu muộn nhỉ?
Làm chuyện khác trước đã.
Nhưng sự thật là: chờ đến khi “có hứng” để làm là một cái bẫy tâm lý. Thường thì cảm hứng đó sẽ không bao giờ đến. Và càng chờ, mọi thứ càng trở nên khó để bắt đầu hơn.
Vậy làm sao để ép bản thân hành động, làm những việc khó khăn mà bản thân không hề muốn?
Trong video này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về cách thức hoạt động của não bộ, và 6 chiến lược có thể áp dụng ngay hôm nay để thực hiện được điều đó nhé.
Phần 1: Hiểu rõ sự phản kháng của não bộ
Trước khi tìm cách “chiến thắng” bản thân, chúng ta cần hiểu rõ lý do vì sao mình lại phản kháng mạnh mẽ đến vậy trước những việc được xem là khó làm.
Bộ não không phải là một người bạn đồng hành luôn sẵn sàng hỗ trợ chúng ta vượt khó. Ngược lại, nó được “lập trình” để ưu tiên sự dễ chịu, tránh né nỗi đau và tiết kiệm năng lượng bất cứ khi nào có thể.
Đây thực ra là một đặc điểm sinh tồn di truyền từ hàng triệu năm trước, thứ đã giúp tổ tiên chúng ta sống sót trong thế giới thiên nhiên khắc nghiệt. Tuy nhiên ngày nay, nó lại là nguyên nhân khiến bạn trì hoãn, lười biếng, và liên tục nói “để mai tính”.
Đặc biệt, phần khó nhất của bất kỳ việc khó nào luôn là lúc bắt đầu.
Não bạn không thích khởi động. Nó ghét cảm giác mơ hồ, không chắc chắn, hoặc tốn sức. Nhưng một khi bạn vượt qua được rào cản tinh thần đó, mọi thứ lại trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
Hãy tưởng tượng bạn đang đứng cạnh một hồ nước lạnh. Bạn chần chừ, ngón chân bạn thử chạm nước rồi lại rụt về. Não hét lên: “Lạnh lắm, đừng nhảy!”. Nhưng nếu bạn quyết định lao xuống luôn thì chỉ trong vài giây, cơ thể bạn sẽ thích nghi nhanh chóng với nhiệt độ.
Việc khó cũng như vậy. Vượt qua rào cản ban đầu chính là thắng lợi lớn nhất.
Phần hai: Sáu chiến lược giúp bạn làm bất kể điều gì ngay cả khi không muốn
Chiến lược 1: Bắt đầu nhỏ với quy tắc 2 phút
Đây là một chiến lược siêu đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả: Hãy tự nhủ rằng bạn chỉ cần làm việc trong hai phút.
Ví dụ:
- Viết một câu đầu tiên cho bài luận.
- Đọc một đoạn sách ngắn.
- Chống đẩy đúng một cái.
Ý tưởng ở đây là: hãy đánh lừa não bộ. Thay vì nghĩ tới việc viết xong cả bài luận hai nghìn từ, bạn chỉ cần nghĩ: “Viết mười câu thôi mà”.
Tại sao nó lại hiệu quả?
Bởi vì khi bạn bắt đầu thực hiện, dù là rất nhỏ, đà tâm lý được tạo thành. Chính nó sẽ thúc đẩy bạn tiếp tục làm việc không chỉ là hai phút như dự tính ban đầu.
Một khi đã viết câu đầu tiên, rất có thể bạn sẽ viết luôn câu thứ hai, rồi tiếp tục thêm chút nữa.
Kết quả cuối cùng là bạn đã làm được hơn nhiều so với “chỉ hai phút”.
Chiến lược 2: Tạo môi trường thuận lợi
Một sự thật ít ai nói với bạn, đó là: ý chí không đáng tin cậy.
Nếu trước mỗi lần làm việc, bạn phải “cố gắng tự ép mình” thì sớm muộn gì bạn cũng sẽ đầu hàng chịu thua. Con người không thể ra quyết định đúng đắn liên tục suốt ngày được.
Vậy nên, đừng dựa vào ý chí. Hãy tạo một môi trường thuận lợi để việc bắt đầu đơn giản như hít thở. Đây là cách dựa vào hệ thống thay vì thúc ép bản thân phải nỗ lực.
Ví dụ:
- Nếu bạn muốn tập thể dục buổi sáng? Hãy chuẩn bị sẵn quần áo từ tối hôm trước và để ngay bên giường.
- Nếu bạn cần học bài? Hãy tắt thông báo điện thoại, dùng app chặn mạng xã hội, và đặt báo thức 25 phút để học tập trung.
- Cần thực hiện một cuộc gọi khó khăn? Hãy đặt lịch cụ thể, ghi sẵn kịch bản nói chuyện. Bạn giống như một đạo diễn đang kiểm soát mọi chuyện và làm chủ cuộc đời mình.
Môi trường là yếu tố ngầm cực kỳ mạnh mẽ. Nó quyết định bạn có làm được việc hay không. Một môi trường gây xao nhãng có thể khiến bạn thất bại ngay từ khi chưa bắt đầu.
Do đó hãy tạo điều kiện môi trường xung quanh tốt cho bản thân để thành công là việc dễ dàng hơn.
Chiến lược 3: Dùng phương pháp đếm ngược 5 giây
Nếu bạn vẫn đang do dự, đây sẽ là một cú hích mạnh mẽ. Hãy áp dụng quy tắc 5 giây của Mel Robbins.
Cách thực hiện rất đơn giản:
Ngay khi bạn nhận ra mình đang do dự, hãy đếm ngược:
Năm …
Bốn …
Ba …
Hai …
Một…
Sau đó lập tức hành động.
Đếm ngược giúp bạn ngắt mạch dòng suy nghĩ trì hoãn, trước khi não kịp tung ra hàng loạt lý do để không làm. Và khi bạn hành động ngay sau đó, bạn đang tự lập trình lại phản xạ của mình cho các quyết định lần sau.
Đừng để bản thân có thời gian để “nghĩ thêm”. Bạn chỉ đơn giản là đếm và làm.
Chiến lược 4: Tự thưởng — nhưng chỉ sau khi hoàn thành
Não chúng ta rất thích phần thưởng. Vậy tại sao không dùng nó làm công cụ thúc đẩy mọi việc?
Hãy tự nói với bản thân: Khi mình làm xong việc X, mình sẽ được phần thưởng là Y.
Ví dụ:
- Làm xong bài tập thì được uống cốc cà phê yêu thích.
- Tập gym xong thì được xem một tập phim.
- Hoàn thành một dự án thì sẽ cho phép bản thân đi du lịch một chuyến.
Nhưng điều quan trọng nhất khi thực hiện chiến lược này là đừng tự thưởng cho bản thân trước.
Nếu bạn tự nhủ: Ăn một chút bánh rồi mình sẽ bắt đầu, thì bạn đang dạy cho não rằng: trì hoãn đồng nghĩa với việc được nhận phần thưởng. Và đó là một vòng lặp nguy hiểm.
Hãy đảm bảo rằng phần thưởng chỉ xuất hiện sau hành động, không phải trước.
Chiến lược 5: Tạo sự không thương lượng
Một số việc nếu còn là lựa chọn, thì bạn sẽ luôn tìm cách né tránh. Vậy nên, hãy biến chúng thành việc không thể thương lượng.
Ví dụ:
- Đăng ký lớp học có giờ cụ thể, để bạn buộc phải tham gia.
- Hẹn bạn cùng học chung, vì đã lỡ hứa rồi thì khó bùng.
- Tạo cam kết công khai với người khác để tăng trách nhiệm.
Hãy đặt bản thân vào thế buộc phải hành động. Khi lựa chọn bị loại bỏ, bạn sẽ ngạc nhiên với chính khả năng của mình.
Chiến lược 6: Chấp nhận sự khó chịu
Cuối cùng, đây là bài học lớn nhất, và cũng là khó nhất.
Bạn không cần chờ mọi thứ trở nên dễ dàng hơn. Chúng sẽ không dễ hơn đâu.
Bạn chỉ cần chấp nhận rằng: làm việc khó sẽ không thoải mái. Sẽ mệt. Sẽ khó chịu. Và như vậy là bình thường.
Thay vì chờ cảm giác “sẵn sàng”, hãy tập làm quen với cảm giác “không thoải mái mà vẫn làm”. Đó là điều tạo nên sự khác biệt thật sự.
Tạm kết
Sự khác biệt giữa người thành công và người thất bại, không phải là thông minh hay tài năng. Mà là việc sẵn sàng hành động. Dù không muốn. Dù mệt mỏi. Dù chưa hoàn hảo.
Lần tới khi bạn nhìn vào một việc khó và cảm thấy muốn tránh né, hãy nhớ:
Một: Chỉ cần bắt đầu nhỏ với hai phút
Hai: Tạo môi trường thuận lợi để dễ dàng ra quyết định
Ba: Đếm ngược và hành động ngay, đừng suy nghĩ quá lâu.
Bốn: Tự thưởng đúng cách sau khi hành động xong, không phải trước.
Năm: Tạo sự không thương lượng để bản thân không có lựa chọn khác ngoài làm việc
Sáu: Chấp nhận sự khó chịu, vì bạn biết mình đang trở nên mạnh mẽ hơn.
Và điều quan trọng nhất là: Hãy bắt đầu ngay bây giờ và biến nó thành thói quen của bạn.
